તમે પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં પાંજરામાં સિંહ, વાઘ, રીંછ કે શિયાળ-ચિત્તા જેવા જંગલી પ્રાણીઓ જોયા જ હશે. તમે પક્ષીઓના પાંજરા પણ જોયા હશે. તમે સસલાથી લઈને કૂતરા અને બિલાડીઓ સુધીના પાલતુ પ્રાણીઓને રાખવા માટે ઘણા ઘરોમાં બનાવેલા મોટા કદના પાંજરા જોયા હશે.
પરંતુ શું તમે ક્યારેય હાથીઓનું પાંજરું જોયું છે કે હાથીઓને પાંજરામાં કેદ જોયા છે?
હા, અમે સંપૂર્ણ સત્ય કહી રહ્યા છીએ. સામાન્ય રીતે જ્યાં પણ હાથીઓને પાળવામાં આવે છે ત્યાં તેમના પગમાં લોખંડની જાડી સાંકળો બાંધવામાં આવે છે, પરંતુ કેરળમાં હાથીઓને રાખવા માટે લાકડાના બનેલા વિશાળ પાંજરાનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
કેરળના અરનમુલામાં આવેલ કોની એક એવી જગ્યા છે જેની સુંદરતાનું શબ્દોમાં વર્ણન કરવું ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. આ જગ્યામાં કુદરતી સૌંદર્યનો ખજાનો છે. સાહસ પ્રેમીઓ કોની એલિફન્ટ ટ્રેનિંગ સેન્ટરની મુલાકાત લેવા આવતા રહે છે. પથનમથિટ્ટા જિલ્લાના અરનમુલાથી લગભગ 25 કિમી દૂર, આ સ્થળ ઇકો ટુરિઝમ માટે સમર્પિત છે. કેરળ સરકાર દ્વારા અહીં પ્રવાસન સંબંધિત તમામ સુવિધાઓની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.
બાળ હાથીઓ કે જેઓ તેમના માતા-પિતા અથવા ટોળાથી જંગલમાં ભટકી ગયા છે અથવા ક્યાંક ઘાયલ થયેલા જોવા મળે છે તેમને કોની હાથી તાલીમ કેન્દ્રમાં લાવવામાં આવે છે અને પરંપરાગત રીતે પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે સારી સંભાળ અને તાલીમ આપવામાં આવે છે. આ હાથીઓને તાલીમ આપવાની આ પરંપરાગત પદ્ધતિ પેઢી દર પેઢી પસાર થઈ રહી છે.
કેન્દ્રમાં, આ હાથીઓને ચોક્કસ આદેશોનું પાલન કરવા, સવારે કસરત માટે બહાર લઈ જવા, તેમને સ્નાન કરાવવા અને તેમને વિશેષ ખોરાક ખવડાવવા માટે બનાવવામાં આવે છે. હાથીઓને લોખંડની જાડી સાંકળોમાં બાંધવાને બદલે વિશાળ પાંજરામાં રાખવામાં આવે છે. આ પાંજરાઓને સ્થાનિક ભાષામાં આનક્કુડ કહેવામાં આવે છે જેમાં એક સમયે 3 થી 4 હાથી રહી શકે છે.
કોન્ની એલિફન્ટ સેન્ટરમાં, પ્રવાસીઓ માત્ર હાથીની તાલીમની તમામ પ્રક્રિયાઓ જોઈ શકશે નહીં, પરંતુ તેઓ એવા હાથીઓ સાથે પણ રમી શકશે જેમનું વર્તન મનુષ્યો પ્રત્યે ખૂબ જ મૈત્રીપૂર્ણ છે. પ્રવાસીઓને મોટા હાથીઓ પર સવારી કરવા અને ફરવા પણ લઈ જવામાં આવે છે.
કોની હાથી પ્રશિક્ષણ કેન્દ્ર સુધી પહોંચવા માટે સૌથી નજીકનું રેલ્વે સ્ટેશન ચેંગન્નુર છે, જે અહીંથી લગભગ 35 કિમીના અંતરે આવેલું છે. સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ ત્રિવેન્દ્રમ (તિરુવનંતપુરમ) છે, જે અહીંથી લગભગ 100 કિમીના અંતરે આવેલું છે. ચેંગન્નુર અને ત્રિવેન્દ્રમથી કોન્ની એલિફન્ટ સેન્ટર સુધી જવા માટે વાહનો ભાડેથી ઉપલબ્ધ છે. આ ઉપરાંત બસ સેવા પણ ઉપલબ્ધ રહેશે.
