શહેરો મને પરીકથાઓ જેવા લાગે છે. જેમ કે તમારે વાર્તાઓમાં વાર્તાઓ ઉમેરવા માટે સખત મહેનત કરવી પડશે. તેવી જ રીતે, શહેરને સારી રીતે જાણવા માટે, તમારે ભટકવું પડશે. આ ભટકાને આપણે ભટકવાનું નામ આપીએ છીએ. નોમડ એ જીવનનું તે પાસું છે જેની દરેક લાગણી વિશેષ છે. તે તમને એવા લોકો અને સ્થાનોને મળવાની તક આપે છે જે તમે અન્યથા ક્યારેય ન મળ્યા હોત.
મુસાફરી કરવાથી લોકો અને તેમની સાથે સંકળાયેલી સંસ્કૃતિને જોવા અને સમજવાની તક મળે છે. જ્યારે પણ આપણે સંસ્કૃતિ કે સંસ્કૃતિ વિશે વાત કરીએ છીએ ત્યારે આપણા મગજમાં રાજસ્થાન અને ગુજરાતનું નામ સૌથી પહેલા આવે છે. આ ભારતના બે રાજ્યો છે જેની રંગીન સભ્યતા લગભગ દરેક જણ જાણે છે.
આજે વાત કરીએ ગુજરાતની. ગુજરાતમાં પ્રવાસનની દૃષ્ટિએ કેટલાક શહેરો એવા છે જ્યાં પ્રવાસીઓની ભારે ભીડ જોવા મળે છે. આમાં અમદાવાદ અને સુરત સૌથી વધુ પ્રખ્યાત અને પ્રખ્યાત નામ છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ગુજરાતના કેટલાક શહેરો એવા છે જ્યાં લોકો આવે છે પરંતુ આ શહેરોને વિચરતી નજરથી જોવામાં આવતા નથી. આવું જ એક રત્ન છે જામનગર જેને કાઠિયાવાડના હીરા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
જામનગર ગુજરાતના દક્ષિણમાં આવેલું એક સુંદર સ્થળ છે. આ શહેર જૂની ગુજરાતી પરંપરા અને નવી આધુનિક સંસ્કૃતિનું સંપૂર્ણ મિશ્રણ છે. રાજપૂતી સ્થાપત્યના શ્રેષ્ઠ નમૂનાઓ સાથે આ શહેર ગુજરાતના અસ્પૃશ્ય સ્થળોમાંનું એક છે. નાગમતી અને રંગમતી નદીના કિનારે વસેલા આ શહેરની સ્થાપના લગભગ 444 વર્ષ પહેલા જામ રાવલે કરી હતી. તે સમયે જામનગર નવાનગરનું પાટનગર હતું. આ પછી જામનગરની સુંદરતામાં સુધારો થયો હતો, જે બાદ આ શહેરને હાલની સ્થિતિમાં લાવી શકાય છે. જામનગરમાં મોતી અને પિત્તળના વેપારીઓનું મોટું બજાર છે. આ જગ્યાએ મોતી પણ બનાવવામાં આવે છે. એક સમયે જામનગર ખાસ કરીને આ બજારો માટે જાણીતું હતું. જો કે આજે આ સ્થળ અહીં સ્થિત તમામ ઓઈલ રિફાઈનરીઓ માટે પ્રખ્યાત છે.
શું જોવું?
જામનગર દ્વારકાની નજીક આવેલું છે જે હિન્દુઓ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સ્થળ છે. તેથી જ જામનગરને છોટા બનારસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. પરંતુ જામનગરમાં મંદિરો કરતાં ભટકનારાઓને આપવા માટે ઘણું બધું છે.
1. લાખોટા કિલ્લો
ભારતના ઈતિહાસની વાત કરીએ તો, ગુજરાત એવા કેટલાક રાજ્યોમાંનું એક છે જે ઐતિહાસિક ઈમારતો અને કિલ્લાઓથી ભરપૂર છે. લાખોટા કિલ્લો પણ આ ભવ્ય ઈતિહાસનો એક ભાગ છે. કિલ્લાનું સ્થાપત્ય એટલું સુંદર છે કે તેને જોઈને તમારી આંખો થાકશે નહીં. આ કિલ્લો ગુજરાતના રાવલોએ બાંધ્યો હતો જેઓ એક સમયે જામનગરના સૌથી અગ્રણી લોકોમાંના હતા. આ કિલ્લો રાજા જામ રાવળના શાસનમાં બાંધવામાં આવ્યો હતો જેના પરથી જામનગરનું નામ પણ પડ્યું છે. કિલ્લાની રચના પરંપરાગત ગુજરાતી સ્થાપત્યનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. આ ભવ્ય કિલ્લાને જોવા માટે માત્ર ભારત જ નહીં પરંતુ દુનિયાભરમાંથી લોકો આવે છે.
જો તમે લાખોટા કિલ્લાની મુલાકાત લેવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો કિલ્લા પછી, તેની નજીક આવેલું બજાર જોવાનું ભૂલશો નહીં. બજારમાં તમે ગુજરાતી સંસ્કૃતિને લગતા કપડાં અને એસેસરીઝ ખરીદી શકો છો. આ સિવાય તમે સ્વાદિષ્ટ ગુજરાતી ફૂડ પણ ચાખી શકો છો.
2. દરબાર ગઢ
જામનગર શરૂઆતથી રાજાઓનું શહેર રહ્યું છે. તો અહીં તેમની સાથે સંબંધિત કેટલીક વસ્તુઓ અને સ્થળો છે જેની તમારે મુલાકાત લેવી જ જોઈએ. દરબાર ગઢ એ સ્થળ છે જ્યાં જામનગરના રાજાઓનો દરબાર ભરતો હતો. આ દરબારમાં તેઓ સામાન્ય લોકોને મળતા હતા અને તેમની સમસ્યાઓ સાંભળતા હતા. દરબાર ગઢની બહાર નીકળતી ગલીઓ જોવા જેવી છે. આ શેરીઓમાં ગુજરાતની પ્રખ્યાત બાંધણી કાપડની ફેક્ટરીઓ આવેલી છે. આ શેરીઓમાં વિવિધ રંગોને એકસાથે ભેળવીને સુંદર બાંધણી બનાવવામાં આવે છે.
જામનગરના આ વિસ્તારમાં બે જૈન મંદિરો પણ આવેલા છે. શાંતિનાથ અને આદિનાથ બંને મંદિરો સંપૂર્ણપણે અરીસાઓ, સોનાના પાંદડાં, પ્રાચીન કલાકૃતિઓ અને મોઝેક વર્કથી શણગારેલા છે. બંને મંદિર એટલા સુંદર છે કે તમે તેમની સુંદરતામાં ખોવાઈ જવાનું પસંદ કરશો. મંદિરની નજીક એક મસ્જિદ પણ છે. 19મી સદીમાં બનેલી, રતનભાઈ મસ્જિદના દરવાજા પર મોતી છે જે તેની સુંદરતામાં વધારો કરે છે.
3. શિવરાજપુર બીચ
જામનગર એ કચ્છના અખાતના કિનારે વસેલું શહેર છે, તેથી અહીં સુંદર અને શાંત દરિયાકિનારાની કોઈ કમી નથી. જો તમે આખો દિવસ શહેરમાં ફરવાથી કંટાળી ગયા હોવ તો તમારે શિવરાજપુર બીચ પર આવવું જ જોઈએ. આ બીચ દ્વારકાથી લગભગ 10 કિમી દૂર છે. દૂર છે. આ બીચ તેની સફેદ રેતી અને સેંડસ્ટોન માટે જાણીતો છે. તમે બીચ પર ફરવા જઈ શકો છો, બીચ પર કોઈ પુસ્તક વાંચી શકો છો, દરિયાની લહેરોમાં તરવાનો આનંદ માણી શકો છો અથવા તો આરામથી બેસીને આકર્ષક સૂર્યાસ્ત જોઈ શકો છો.
4. ખીજડિયા પક્ષી અભયારણ્ય
જો તમને પક્ષીઓ વિશે જાણવામાં રસ હોય તો જામનગર તમને સ્વર્ગ જેવો અનુભવ કરાવશે. જામનગરની પોતાની ઇકોસિસ્ટમ છે જેનું નામ ખીજડિયા પક્ષી અભયારણ્ય છે. આ અભયારણ્ય આવા અનેક પક્ષીઓનું ઘર છે જેને લુપ્તપ્રાય પ્રાણીઓની યાદીમાં રાખવામાં આવ્યા છે. દેશી અને વિદેશી પક્ષીઓ સહિત લગભગ 300 પ્રકારના પ્રવાસી પક્ષીઓ અહીં રહે છે. આ સ્થળ સાંજે ખૂબ જ સુંદર બની જાય છે, તેથી જો તમે અહીં આવો છો, તો તમારે સૂર્યાસ્ત જોવાનું આયોજન કરવું જ જોઈએ.
5. નરારા મરીન નેશનલ પાર્ક
જામનગરનો મોટો ભાગ કચ્છના પટ્ટા પાસે આવેલો છે, તેથી જામનગરમાં દરિયાઈ જીવોની વિશાળ વિવિધતા જોવા મળે છે. જામનગરનો દરિયાકાંઠાનો વિસ્તાર ખાસ કરીને મરીન નેશનલ પાર્ક માટે પ્રખ્યાત છે. ખાસ વાત એ છે કે આ ભારતનો પહેલો મરીન પાર્ક છે. ભારતમાં આ એકમાત્ર એવી જગ્યા છે જ્યાં તમે પાણીમાં ડૂબકી માર્યા વિના કોરલ રીફ જોઈ શકો છો.
તમે આ પાર્કમાંથી ડોલ્ફિન અને યાયાવર પક્ષીઓને પણ જોઈ શકો છો કારણ કે આ સ્થળ કચ્છ કી ખાદીની ખૂબ નજીક છે. એવું કહેવાય છે કે કચ્છની ખાડીમાં કુલ 42 ટાપુઓ છે અને તે તમામ ટાપુઓ આ મરીન પાર્કનો ભાગ છે. આ બધા ટાપુઓમાં પિરોટન આઇલેન્ડ સૌથી લોકપ્રિય અને પ્રખ્યાત સ્થળ છે. અહીંથી દેખાતો ભવ્ય સૂર્યાસ્ત અને જળચર જીવન ભાગ્યે જ બીજે ક્યાંય જોવા મળે છે. આ સિવાય તમે નજીકના નરારા બીચ, મઢી બીચ અને બાલાચડી બીચ પણ જોઈ શકો છો.
કેવી રીતે પહોંચવું
રોડ માર્ગેઃ જામનગર દેશના તમામ ભાગો સાથે સારી રીતે જોડાયેલ છે. અહીં આવવા માટે તમને અન્ય કોઈપણ શહેરમાંથી સીધી બસ મળશે. જો તમારે દેશના વિવિધ રાજ્યોમાંથી જામનગર પહોંચવું હોય તો તમે કોઈપણ રાજ્ય સરકારની બસનો ઉપયોગ કરીને આરામથી અહીં આવી શકો છો. જો તમે ગુજરાતના અન્ય કોઈ શહેરમાંથી જામનગર આવવા માંગતા હોવ તો તમે જામનગરમાં પણ વધુ સરળતાથી આવી શકો છો.
ટ્રેન દ્વારા: જામનગર રેલ્વે સ્ટેશન એ સૌથી નજીકનું રેલ્વે સ્ટેશન છે. તમે દેશના ગમે તે ભાગમાં હોવ, તમને જામનગર પહોંચવા માટે સરળતાથી ટ્રેન મળી જશે.
ફ્લાઈટ દ્વારાઃ જો તમે ફ્લાઈટ દ્વારા જામનગર આવવા ઈચ્છતા હોવ તો તેમાં પણ તમને કોઈ સમસ્યા નથી. જામનગરનું ગોવર્ધન એરપોર્ટ મુખ્ય શહેરથી માત્ર 10 કિમી દૂર છે. અને મુંબઈ કે દિલ્હી જેવા મોટા શહેરોમાંથી જામનગરની ફ્લાઈટ સરળતાથી મળી રહે છે.