Banswara Travel Destinations: જ્યારે પણ ટાપુઓની વાત આવે છે, ત્યારે પ્રથમ ચિત્ર જે મનમાં આવે છે તે સમુદ્રના મોજાઓ વચ્ચે હરિયાળીથી ભરેલી જગ્યા છે. જો કે, આપણા દેશમાં વિવિધતાઓથી ભરેલી એવી જગ્યાઓ છે, જેના વિશે અત્યાર સુધી ઘણા લોકોએ સાંભળ્યું પણ નહીં હોય. આવું જ એક સ્થાન રાજસ્થાનનો બાંસવાડા જિલ્લો છે, જે ‘રાજસ્થાનનું ચેરાપુંજી’ એટલે કે રાજ્યનું સૌથી વધુ વરસાદી સ્થળ તરીકે ઓળખાય છે. આ સિવાય આ જિલ્લાની સુંદરતા અહીં વહેતી મહી નદી છે, જેમાં 100થી વધુ ટાપુઓ બનેલા છે અને જેને ‘ચાચા કોટા’ કહેવામાં આવે છે.
બાંસવાડાનું નામ ‘વાંસ’ અથવા વાંસના વૃક્ષો પરથી પડ્યું અને આ વૃક્ષો એક સમયે અહીં પુષ્કળ પ્રમાણમાં ઉછર્યા હતા. અગાઉ આ જિલ્લો મહારાવલો દ્વારા શાસિત રજવાડું હતું અને એવું કહેવાય છે કે એક ભીલ શાસક બંસિયાનું શાસન હતું અને તેના નામ પરથી આ સ્થળનું નામ બાંસવાડા પડ્યું હતું. આ પછી બંસિયાને જગમાલ સિંહે હરાવ્યા અને માર્યા ગયા અને પછી આ રજવાડાના પ્રથમ મહારાવલ બન્યા.
બાંસવાડા નજીકના સ્થળો
ચાચા કોટા : બાંસવાડા શહેરથી 14 કિમી દૂર સ્થિત ચાચા કોટા, મહી નદી પર બનેલા ડેમના પાણીમાં અદભૂત સુંદરતાનું પ્રાકૃતિક સ્થળ છે. અહીં લીલીછમ ટેકરીઓ, બીચ જેવો નજારો અને જ્યાં સુધી આંખ મળે ત્યાં સુધી ‘બધે પાણી’ દેખાય છે. આજુબાજુની ઉંચી ટેકરીઓ, ચારે તરફ લીલુંછમ વાતાવરણ, સર્પાકાર વાંકોચૂંકો રસ્તાઓ અને ધોધ મળીને આ સ્થળને પ્રાકૃતિક સૌંદર્યની દ્રષ્ટિએ સંપૂર્ણ બનાવે છે.
મહી ડેમ : મહી બજાજ સાગર ડેમને બાંસવાડા જિલ્લાની જીવાદોરી માનવામાં આવે છે, જે પ્રદેશના કૃષિ અને આર્થિક વિકાસનો મુખ્ય સ્ત્રોત બની ગયો છે. 16 દરવાજા ધરાવતો માહી ડેમ રાજસ્થાનનો બીજો સૌથી મોટો ડેમ છે. બાંસવાડા શહેરથી 18 કિમીના અંતરે આવેલા આ ડેમના પાણીમાં ઘણી ટેકરીઓ આંશિક રીતે ડૂબી ગઈ છે અને નાના ટાપુઓ જેવું નયનરમ્ય દૃશ્ય રજૂ કરે છે. આ જ કારણ છે કે આ જગ્યાને “સો ટાપુઓનું શહેર” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જ્યારે વરસાદની મોસમમાં અહીં એકઠા થયેલા વધારાના પાણીને છોડવા માટે મુખ્ય ડેમના દરવાજા ખોલવામાં આવે છે, ત્યારે તે પ્રવાસીઓ માટે જોવાલાયક સ્થળ બની જાય છે. માહી ડેમ વાસ્તવમાં બાંસવાડામાં એક મુખ્ય પ્રવાસી આકર્ષણ છે.
શ્રી ત્રિપુરા સુંદરી મંદિર : શ્રી ત્રિપુરા સુંદરી મંદિર બાંસવાડા જિલ્લાના મુખ્ય મથકથી 19 કિમીના અંતરે આવેલું છે અને તે દેવી ત્રિપુરા સુંદરીને સમર્પિત છે. તેણીને માતા તીર્થિયા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. માતાની ભવ્ય મૂર્તિમાં 18 હાથ છે, જેમાં તે વિવિધ શસ્ત્રો લઈને સિંહ પર બિરાજમાન છે. મુખ્ય મૂર્તિની આસપાસ 52 ભૈરવો અને 64 યોગિનીઓની નાની મૂર્તિઓ છે. તે વાગડ પ્રદેશનું સૌથી પ્રસિદ્ધ તીર્થધામ છે અને અહીં દૂર-દૂરથી ભક્તો પૂજા કરવા આવે છે.
કાગદી પિક-અપ : બાંસવાડા શહેરના પૂર્વ ભાગમાં કાગદી પિકઅપ એક મુખ્ય પ્રવાસી આકર્ષણ છે. કાગડી તળાવ અને અહીં બનેલો બગીચો જોયા પછી એક વાર આંખ ઉઘાડવાનું મન થતું નથી. ખાસ કરીને વરસાદની મોસમમાં, તળાવ ઘણા યાયાવર પક્ષીઓના ટોળાનું સાક્ષી બને છે. પક્ષી નિરીક્ષકો માટે ખાસ કરીને સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્તનો શ્રેષ્ઠ સમય.
સૈયદી ફખરુદ્દીન શહીદ સ્મારક (ગાલિયાકોટ શહેર)
ગલિયાકોટ રાજસ્થાનના ડુંગરપુર જિલ્લામાં આવેલું એક નગર છે અને બાંસવાડાથી લગભગ 80 કિમીના અંતરે આવેલું છે. તે દાઉદી બોહરા સમુદાયના પ્રસિદ્ધ યાત્રાધામોમાંનું એક છે. આ શહેર 10મી સદીમાં અહીં રહેતા બાબજી મૌલા સૈયદી ફખરુદ્દીનની કબર માટે પ્રખ્યાત છે. દાઉદી બોહરા સમુદાયના લોકો અહીં દર વર્ષે શ્રદ્ધાંજલિ આપવા આવે છે.
કેવી રીતે પહોંચવું
હવાઈ માર્ગે: સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ ઉદયપુરમાં છે, જે 185 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે.
ટ્રેન: સૌથી નજીકનું સ્ટેશન રતલામ છે, જે 80 કિલોમીટર દૂર છે.
માર્ગ દ્વારા: દિલ્હી, જયપુર, ભરતપુર અને મુંબઈથી બાંસવાડા માટે બસો સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે.
