પ્રાચીન કાળથી નદીઓને ભારત માટે ખૂબ જ વિશેષ માનવામાં આવે છે. ભારતમાં વહેતી નદીઓ દેશના કેટલાક ભાગોમાં આજીવિકા પૂરી પાડે છે. ભારતમાં વહેતી નદીઓ માત્ર ભારતીય લોકોને આજીવિકા પૂરી પાડે છે, પરંતુ ઘણી નદીઓ વ્યૂહાત્મક રીતે પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આવી કેટલીક નદીઓ પણ વહે છે જે પાકિસ્તાન, નેપાળ અને બાંગ્લાદેશની સરહદોને ભારતથી અલગ કરે છે.
ભારત-પાકિસ્તાન સરહદને અલગ કરતી નદી
ભારતમાં આવી ઘણી નદીઓ છે જે હિમાચલ પ્રદેશમાંથી પંજાબ તરફ અને પછી પાકિસ્તાન તરફ જાય છે. એવું કહેવાય છે કે જેલમ, ચિનાબ, રાવી અને સતલુજ એ ભારતની એવી નદીઓ છે, જે ભારતમાંથી પસાર થઈને પાકિસ્તાનમાં જાય છે,
પરંતુ જ્યારે વાત આવે છે કે કઈ નદી આ બંને દેશોની સરહદને અલગ કરે છે ત્યારે કહેવાય છે કે સિંધુ નદી. કરે છે. સિંધુ નદી ભારતની પ્રાચીન નદી છે અને તે જીવનદાતા તરીકે પણ કામ કરે છે. રાવી નદી પણ આ બંને દેશોને અલગ કરે છે. તમને જણાવી દઈએ કે સિંધુ નદી વિશ્વની સૌથી મોટી નદીઓમાંની એક છે.
ભારત-નેપાળ સરહદને અલગ કરતી નદી
કદાચ તમે જાણો છો, જો નહીં, તો તમારી માહિતી માટે, અમે તમને જણાવીએ કે ભારત અને નેપાળ લગભગ 1088.02 માઇલની જમીની સરહદ એકબીજા સાથે વહેંચે છે. નેપાળ ભારતના રાજ્યો બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઉત્તરાખંડ અને સિક્કિમ સાથે સરહદો વહેંચે છે. ભારત અને નેપાળને કઈ નદી અલગ કરે છે તેની વાત કરીએ તો તે નદીનું નામ કાલી નદી છે.
સુગૌલી સંધિ અનુસાર, આ નદી ભારતના લિપુ-લેખ પાસ (કાલાપાની) અને નેપાળ વચ્ચે આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદ બનાવે છે. કાલી નદી સિવાય બીજી એક નદી છે જે ભારત અને નેપાળ વચ્ચે સરહદ બનાવે છે. આપણે જે નદીનો ઉલ્લેખ કરી રહ્યા છીએ તે નેપાળમાં નારાયણી અને ભારતમાં ગંડક નદી તરીકે ઓળખાય છે.
ભારત-બાંગ્લાદેશ સરહદને અલગ કરતી નદી
બાંગ્લાદેશ ભારતનો પાડોશી દેશ છે જેની સાથે ભારત લગભગ 4 હજાર કિલોમીટરની સરહદ વહેંચે છે. આ બંને દેશો વચ્ચે ઘણી નદીઓ વહે છે જે તેમને અલગ પણ કરે છે. જ્યારે પણ ભારત-બાંગ્લાદેશ સરહદને અલગ કરતી નદીનો ઉલ્લેખ થાય છે ત્યારે સૌથી પહેલા ફેની નદીનું નામ લેવામાં આવે છે.
ફેની નદી દક્ષિણ ત્રિપુરા જિલ્લામાંથી નીકળે છે અને બાંગ્લાદેશમાં વહે છે. આ સિવાય ઇછામતી નદી ભારત અને બાંગ્લાદેશમાંથી વહે છે અને બંને દેશો વચ્ચે સરહદ રેખા પણ બનાવે છે. એવું કહેવાય છે કે બ્રહ્મપુત્રા નદી ભારત અને નેપાળમાં પણ વહે છે.
